Marathi e-Batmya
Related Articles
डेकोरेटिव्ह पेंट्स मार्केटमध्ये त्यांच्या वर्चस्वाचा गैरवापर केल्याच्या आरोपांबाबत भारतीय स्पर्धा आयोगाने (CCI) एशियन पेंट्स लिमिटेडची चौकशी सुरू केली आहे. बिर्ला ओपस पेंट्सद्वारे कार्यरत असलेल्या ग्रासिम इंडस्ट्रीजने एशियन पेंट्सने त्यांचे बाजारपेठेतील वर्चस्व राखण्यासाठी अनुचित पद्धतींचा वापर केल्याचा आरोप केल्यानंतर हे पाऊल उचलण्यात आले आहे. सीसीआयने चौकशी करण्याचा निर्णय एशियन पेंट्सने विक्रीचा अपवाद मिळवण्यासाठी डीलर्सना विशेष प्रोत्साहने दिली, ज्यामुळे स्पर्धा कमी झाली, असा दावा केला आहे.
पेंट मार्केटमध्ये नवीन प्रवेश करणारी ग्रासिम इंडस्ट्रीज, एशियन पेंट्सच्या पद्धतींमध्ये विशेष विक्री करारांना सहमती देणाऱ्या डीलर्सना परदेशी प्रवासासारख्या अतिरिक्त सवलती आणि प्रोत्साहने देणे समाविष्ट आहे, असा दावा केला जातो. या परिस्थितीमुळे स्पर्धात्मक उत्पादने विकणाऱ्या डीलर्सना तोटा सहन करावा लागत आहे, कारण त्यांना कमी क्रेडिट मर्यादा आणि उच्च विक्री लक्ष्यांचा सामना करावा लागतो. सीसीआयच्या प्राथमिक पुनरावलोकनातून असे सूचित होते की या पद्धती अन्याय्यपणे स्पर्धेत अडथळा आणू शकतात आणि बिर्ला ओपस पेंट्ससारख्या नवीन बाजारपेठेत प्रवेश करणाऱ्या कंपन्यांसाठी अडथळे निर्माण करू शकतात.
“आयोग महासंचालकांना (‘डीजी’) या प्रकरणाची चौकशी करण्याचे आणि सध्याचा आदेश मिळाल्यापासून ९० दिवसांच्या आत चौकशी अहवाल सादर करण्याचे निर्देश देतो. या पहिल्या दृष्टीक्षेपात, रेकॉर्डवर उपलब्ध असलेल्या साहित्याच्या प्रकाशात, आयोगाला सध्याचा आदेश देण्यापूर्वी ओपीचे म्हणणे ऐकण्याचे कोणतेही कारण आढळत नाही,” असे सीसीआयने आपल्या आदेशात म्हटले आहे.
सुरुवातीच्या मूल्यांकनानंतर, सीसीआयने आरोपांची व्यापक चौकशी करण्यासाठी महासंचालक (डीजी) नियुक्त केले आहे. अंतिम अहवाल सादर करण्यासाठी महासंचालकांना ९० दिवसांची मुदत देण्यात आली आहे. “या आदेशात नमूद केलेले काहीही प्रकरणाच्या गुणवत्तेवर अंतिम मत व्यक्त करण्यासारखे नाही आणि महासंचालक येथे केलेल्या निरीक्षणांमुळे कोणत्याही प्रकारे प्रभावित न होता तपास करतील,” असे अँटीट्रस्ट रेग्युलेटरने चालू तपासाच्या निष्पक्ष स्वरूपावर भर देत म्हटले आहे.
दाव्यांची सखोल तपासणी करण्यासाठी, सीसीआयला आरोपांची वैधता निश्चित करण्याची परवानगी देण्यासाठी चौकशी प्रक्रिया तयार केली आहे. निष्पक्ष बाजार पद्धतींचे समर्थन करण्यासाठी सीसीआय या आरोपांवर किती गांभीर्याने काम करत आहे हे या सखोल दृष्टिकोनातून अधोरेखित होते.
सेंटर फॉर मॉनिटरिंग इंडियन इकॉनॉमी (CMIE) च्या आकडेवारीनुसार, आर्थिक वर्ष २३ मध्ये एशियन पेंट्सने देशातील सर्वात मोठा बाजार हिस्सा ३९.०५% होता. त्यानंतर बर्जर पेंट्सने १२.१३% बाजार हिस्सा मिळवून दुसऱ्या स्थानावर स्थान मिळवले, तर कान्साई नेरोलॅक पेंट्स आणि अक्झो नोबेल इंडियाने प्रत्येकी १०% पेक्षा कमी बाजार हिस्सा मिळवून तिसऱ्या आणि चौथ्या स्थानावर झेप घेतली.
बिर्ला पेंट्सने असा आरोप केला आहे की एशियन पेंट्स पुरवठादारांवर बिर्ला पेंट्सकडून कच्चा माल रोखण्यासाठी दबाव आणत आहे. बिर्ला पेंट्सने उद्धृत केलेल्या एका विशिष्ट घटनेत, एशियन पेंट्सने ऑक्टोबर २०२३ मध्ये आयटीसी मराठा बॉम्बे येथे एक विक्रेता बैठक आयोजित केली होती, ज्यामध्ये एशियन पेंट्सच्या १५० हून अधिक शीर्ष विक्रेत्यांनी भाग घेतला होता.
बिर्ला ओपस सारख्या नवीन कंपन्यांमुळे रंग बाजारपेठेत स्पर्धा वाढत असताना, एशियन पेंट्समध्ये सीसीआयच्या चौकशीचे महत्त्वपूर्ण परिणाम होऊ शकतात. नवीन खेळाडूंच्या उपस्थितीमुळे स्पर्धा तीव्र झाली आहे, ज्यामुळे विद्यमान कंपन्यांना त्यांच्या धोरणांचे पुनर्मूल्यांकन करण्यास भाग पाडले आहे. बाजारातील गतिमानता बदलत असताना, सीसीआयच्या चौकशीचे उद्दिष्ट निष्पक्ष स्पर्धा टिकवून ठेवणे आणि स्पर्धाविरोधी पद्धतींद्वारे कोणताही एक खेळाडू अनुचित वर्चस्व प्रस्थापित करू शकत नाही याची खात्री करणे आहे.
