मतदानाचा हक्क बजाविण्यासाठी राष्ट्रपती, सरन्यायाधीश, इस्त्रोचे प्रमुखांचे आवाहन

देशातील प्रथम नागरिक आणि सर्वोच्च घटनात्मक प्रमुख पदावरील महनीय व्यक्तींनी गुरुवारी दूरदर्शनच्या माध्यमातून मतदारांना पुढे येऊन भारतीय लोकशाही अधिक बळकट करण्यासाठी मतदानाचा हक्क बजावण्याचे आवाहन केले.
निवडणुकीच्या पहिल्या फेरीच्या काही तास अगोदर, राष्ट्रपती द्रौपदी मुर्मू यांनी मतदारांना, विशेषत: प्रथमच मतदारांना मतदानात सहभागी होण्यासाठी आणि देशाचे भविष्य ठरवण्यात योगदान देण्याचे आवाहन केले. “भारत ही जगातील सर्वात मोठी लोकशाही आहे आणि लोकशाहीची जननी देखील आहे… आमच्यासाठी निवडणूक हा सर्वात मोठा सण आणि राष्ट्रीय अभिमानाचा विषय आहे,” असे सांगून त्या म्हणाल्या, लोक मतदानासाठी बाहेर पडतील आणि आदर्श लोकशाही बळकट करतील अशी अपेक्षा व्यक्त केली.

तर भारताचे सरन्यायाधीश (CJI D.Y. Chandrachud) डी वाय चंद्रचूड म्हणाले: “…आम्ही जगातील सर्वात मोठ्या लोकशाहीचे नागरिक आहोत. संविधानाने आपल्याला नागरिक म्हणून अनेक अधिकार दिले आहेत, परंतु आपल्यापैकी प्रत्येकाने आपल्यावर टाकलेले कर्तव्य पार पाडावे अशी अपेक्षा देखील करते आणि नागरिकत्वाच्या प्रमुख कर्तव्यांपैकी एक म्हणजे आपले मत देणे.

“संवैधानिक लोकशाहीत, सरकार हे लोकांचे, लोकांद्वारे आणि लोकांसाठीचे सरकार असते आणि आम्ही त्याला असे म्हणतो कारण सरकार निवडण्यात आपल्यापैकी प्रत्येकाची सहभागी भूमिका असते,” असेही त्यांनी सांगितले.

प्रथमच मतदार म्हणून आपला अनुभव सांगताना, डी वाय चंद्रचूड म्हणाले: “जेव्हा मी तरुण होतो आणि मतदान करण्याच्या पात्रतेचे वय ओलांडले होते, तेव्हा मला माझ्या मनातील उत्साह आठवतो, की मी पहिल्यांदाच मतदानाला रांगेत उभे राहीलो. बूथ आणि माझा मताधिकार वापरत आहे. जेव्हा मी मतदान केले तेव्हा माझ्या बोटावर तो बिंदू मिळाल्याने माझ्यामध्ये देशभक्ती आणि राष्ट्राशी सहवासाची जबरदस्त भावना जागृत झाली. कधी कधी तुमच्या हातावर शाईची खूण असते, तेव्हा ती शाईची खूण केव्हा निघून जाईल, असा प्रश्न तुम्हाला पडतो, पण ही एक शाईची खूण आहे जी मला कधीच दूर जायची इच्छा नव्हती, कारण मला असे वाटले की मी एक अभिमानास्पद काम केल्याचे निदर्शक आहे. एक भारतीय नागरिक, पात्रतेचे वय ओलांडल्यानंतर, मी माझ्या मताचा वापर करू शकलो आणि खरे तर माझ्या मताचा वापर केला.”

पुढे बोलताना चंद्रचूड म्हणाले की, निवडणुकीच्या दिवसाने त्यांच्यामध्ये नेहमीच विलक्षण भावना जागृत केल्या होत्या, ही भावना मतदानासाठी आलेल्या लोकांच्या त्या मोठ्या रांगेतील एक असलो तरी त्यांच्यापैकी प्रत्येकजण समान मूल्य असलेला समान नागरिक आहे. म्हणून, आपली राज्यघटना आणि आपला कायदा एका नागरिकाला एक मत आणि एक मूल्य प्रदान करतो. घटनात्मक लोकशाही म्हणून आपल्या राष्ट्राची हीच मोठी दृढता आणि शक्ती आहे असे मला वाटते.

डी वाय चंद्रचूड म्हणाले की, जेव्हा मी वकील झालो आणि मला मुंबईत आणि बाहेर वेगवेगळ्या ठिकाणी कामाच्या शोधात धावपळ करावी लागली, तेव्हा मला नेहमी काळजी वाटायची की, मला मतदान करायचा आहे तो महत्त्वाचा दिवस मी गमावू नये, आणि मी एक भारतीय नागरिक म्हणून माझ्यामध्ये असलेले कर्तव्य आणि कर्तव्य मी कधीही चुकवले नाही. त्याचप्रमाणे मी तुम्हा प्रत्येकाला विनंती करतो की, कृपया आपल्या महान मातृभूमीचे नागरिक म्हणून जबाबदारीने मतदान करण्याची ही संधी सोडू नका,” असे आवाहनही यावेळी केले.

मुख्य निवडणूक आयुक्त राजीव कुमार यांनी वयाच्या २१ व्या वर्षी पहिल्यांदा मतदान केले तेव्हा मला एक जबाबदार नागरिक बनल्यासारखी भावना निर्माण झाली होती.

पुढे बोलताना आयुक्त राजीवकुमार म्हणाले की, EC अधिकाऱ्यांनी दोन वर्षांहून अधिक काळ कठोर परिश्रम घेतले, प्रत्येक पात्र मतदाराला मतदार यादीत समाविष्ट केले, आता जवळपास ९७ कोटी मतदार आहेत आणि मतदारांच्या पोहोचण्याच्या दोन किमीच्या आत १०.५० लाखांहून अधिक मतदान केंद्रे तयार केली आहेत. “…आता तुमची पाळी आहे, कृपया मतदान केंद्रावर या. मिलेनियल्स आणि जनरल झेड, हे शतक तुमचे आहे. मला आशा आहे की नागरिक, विशेषतः तरुण, मोठ्या संख्येने मतदान केंद्रांना भेट देऊन उत्सवात सामील होतील… कृपया या आणि मतदान करा,” असे आवाहनही यावेळी केले.

तर इस्त्रोचे अध्यक्ष एस. सोमनाथ म्हणाले की, …मला अजूनही माझे पहिले मतदान आठवते, परंतु बऱ्याच वर्षांनंतर, इतक्या निवडणुका आणि मतदानानंतर, मी अजूनही संधी गमावणार नाही याची खात्री करतो. माझे मत मांडण्यासाठी.. कारण राष्ट्राचे भवितव्य ठरवण्यासाठी आपला प्रतिनिधी निवडण्याचा हा अधिकार आणि विशेषाधिकार प्रत्येक भारतीय नागरिकाला दिलेला आहे.

कौटुंबिक किंवा वैयक्तिक वचनबद्धता असूनही त्यांनी लोकांना मतदान करण्याचे आवाहन केले. “…तुम्ही तसे करत आहात याची खात्री करा, तुमचे मत ही आमच्या वैज्ञानिक तांत्रिक क्षमतांमधील गुंतवणूक आहे. जेव्हा तुम्ही मतदान करता, तेव्हा तुम्ही प्रगतीसाठी आणि चांगल्या उद्यासाठी मत देता, तुमचे मत भारत एक राष्ट्र म्हणून कोणत्या दिशा घेते ते ठरवते,” असेही यावेळी म्हणाले,