एटीएममधून आणि युपीआयचा वापर करणाऱ्यांच्या संख्येत वाढ मेट्रो शहरांमध्ये हे प्रमाणा १०.३७ टक्क्याने वाढले

भारतात युनिफाइड पेमेंट्स इंटरफेस (UPI) पेमेंट वाढत असतानाही FY२०२४ मध्ये ऑटोमेटेड टेलर मशीन्स अर्थात एटीएम ATM मधून सरासरी मासिक पैसे काढण्यात ५.५१ टक्के वाढ झाली आहे. कॅश लॉजिस्टिक कंपनी सीएमएस इन्फोसिस्टमने आपल्या अहवालात म्हटले आहे की, आर्थिक वर्ष २३ मधील पैसे काढण्याचे प्रमाण १.३५ कोटी रुपये होते ते आर्थिक वर्ष २४ मध्ये १.४३ कोटी रुपये झाले आहे. FY24 च्या १२ पैकी १० महिन्यांमध्ये, मागील वर्षाच्या तुलनेत सरासरी मासिक ATM रोख काढण्याच्या वाढीचा दर FY23 च्या मासिक सरासरी ७.२३ टक्क्यांपेक्षा जास्त होता.

मेट्रोमध्ये एटीएममधून पैसे काढण्याचे प्रमाण १०.३७ टक्क्यांनी वाढले, त्यानंतर निम-शहरी आणि ग्रामीण (SURU) मध्ये ३.९४ टक्के आणि अर्ध-महानगरांमध्ये ३.७३ टक्क्यांनी वाढ झाल्याचे अहवालात नमूद करण्यात आले आहे.

प्रति एटीएममधून सर्वाधिक निरपेक्ष पैसे काढण्यात कर्नाटक अव्वल स्थानावर आहे, वार्षिक सरासरी काढणे १.८३ कोटी रुपये आहे, त्यानंतर दिल्ली १.८२ कोटी रुपये आणि पश्चिम बंगाल १.६२ कोटी रुपये आहे.

FY24 मध्ये, भारतातील ATM काढण्यासाठी वापराचे हॉटस्पॉट उत्तरेला दिल्ली आणि उत्तर प्रदेश, दक्षिणेला तामिळनाडू आणि कर्नाटक आणि राज्यात पश्चिम बंगाल होते.

सार्वजनिक क्षेत्रातील बँकांच्या बाबतीत, ४९ टक्के एटीएम महानगर आणि शहरी भागात आहेत तर ~५१ टक्के एटीएम SURU मध्ये आहेत. या अनुषंगाने, खाजगी क्षेत्रातील बँकांच्या बाबतीत, ~६४ टक्के एटीएम महानगर आणि शहरी भागात आहेत तर उपभोग खर्च सक्षम करण्यासाठी ३६ टक्के एटीएम SURU मध्ये आहेत.

FY24 मध्ये, 23 पैकी १४ राज्ये आणि केंद्रशासित प्रदेशांनी वार्षिक सरासरी ATM काढण्यात वार्षिक ६.४५ टक्के वाढ नोंदवली आणि ९ राज्ये आणि केंद्रशासित प्रदेशांमध्ये वार्षिक सरासरी ४.१४ टक्के घट झाली.

याउलट, भारताने FY24 मध्ये एकूण २०० लाख कोटी रुपयांचे सुमारे १३१ अब्ज UPI व्यवहार नोंदवले आहेत, असे अर्थमंत्री निर्मला सीतारामन यांनी सोमवारी सांगितले. नॅशनल पेमेंट कॉर्पोरेशन ऑफ इंडिया (NPCI) च्या डेटानुसार, FY23 मध्ये, UPI द्वारे १३९ ट्रिलियन रुपयांचे सुमारे ८३.७ कोटी व्यवहार झाले.

UPI क्षेत्रातील शीर्ष खेळाडू PhonePe (४८.३%) आणि Google Pay (३७.६%) आहेत. व्हॉल्यूमनुसार (व्यवहारांची संख्या) UPI बाजारपेठेतील ८६% वाटा मिळून त्यांचे वर्चस्व आहे. पेटीएम पेमेंट्स बँक, ज्याला रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया (आरबीआय) ने १५ मार्चपासून आणखी कोणतेही ऑपरेशन करण्यास प्रतिबंधित केले होते, ती तिसरी दूर होती. पुढील क्रमवारीत क्रेड आणि ॲक्सिस बँक ॲप आहेत, ज्यांचा मार्केट शेअर प्रत्येकी १% पेक्षा कमी आहे.