पहिल्या टप्प्यातील निवडणूक मतदानाला सुरुवात, मणिपूरात हिंसाचार, तर बंगालमध्ये

२०२४ लोकसभा निवडणुकीच्या पहिल्या टप्प्यासाठी १७ राज्ये आणि चार केंद्रशासित प्रदेशांमधील १०२ मतदारसंघांमध्ये १९ एप्रिल रोजी मतदान सुरू झाले. निवडणूकीच्या रिंगणात असलेल्या प्रमुख चेहऱ्यांमध्ये नितीन गडकरी, किरेन रिजिजू, सर्बनदा सोनोवाल, जितेंद्र सिंग आणि भूपेंद्र यादव या आठ केंद्रीय मंत्र्यांचा समावेश आहे. याशिवाय काँग्रेसचे गौरव गोगोई, द्रमुकच्या कनिमोझी आणि तामिळनाडू भाजपाचे प्रमुख के. अन्नामलाई यांचा समावेश आहे.

तामिळनाडूमधून ३९ जागा आणि पुद्दुचेरीमधून एक जागा, पहिल्या टप्प्यातील सर्वाधिक जागा दक्षिण भारतातील आहेत. पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी प्रचारादरम्यान अनेकवेळा राज्याचा दौरा केला, कारण भाजपने राज्यात पाय रोवण्याचा प्रयत्न केला. तथापि, आघाडीचे दावेदार अजूनही द्रविड प्रमुख आहेत, सत्ताधारी द्रविड मुन्नेत्र कळघम (DMK) आणि अखिल भारतीय अण्णा द्रविड मुनेत्र कळघम (AIADMK).

राजस्थानमधील २५, उत्तर प्रदेशातील आठ, मध्य प्रदेशातील सहा, महाराष्ट्रातील पाच, उत्तराखंड आणि आसाममधील पाच, बिहारमधील चार, पश्चिम बंगालमधील तीन, अरुणाचल प्रदेशातील दोन आणि त्रिपुरातील प्रत्येकी एका जागेवरही मतदान होत आहे. जम्मू-काश्मीर आणि छत्तीसगड.

त्याचबरोबर अरुणाचल प्रदेश (६० जागा) आणि सिक्कीम (३२ जागा) विधानसभा निवडणुकाही होत आहेत.
उत्तर प्रदेशमध्ये राष्ट्रीय लोकशाही आघाडी (NDA), भारत ब्लॉक आणि बहुजन समाज पक्ष (BSP) यांच्यात त्रि-पक्षीय लढत होणार आहे. जम्मू-काश्मीरमध्ये पहिल्या टप्प्यात उधमपूर-डोडा ही एकमेव संसदीय जागा आहे. पंतप्रधानांच्या जवळचे मानले जाणारे केंद्रीय मंत्री भाजपचे जितेंद्र सिंग यांना काँग्रेसचे चौधरी लाल सिंग आणि डेमोक्रॅटिक प्रोग्रेसिव्ह आझाद पार्टीचे जी.एम. सरोरी. भगव्या पक्षासाठी इतर महत्त्वाची राज्ये म्हणजे पश्चिम बंगाल आणि महाराष्ट्र.

पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या नेतृत्वाखालील भाजपाच्या नेतृत्वाखालील एनडीए मजबूत बहुमत मिळवण्याच्या प्रयत्नात असताना, विरोधी इंडिया ब्लॉक या आघाडीतील राजकिय पक्षांना २०१४ आणि २०१९ च्या निवडणुकांमध्ये कमी अधिक निकाल लागला. त्यानंतरही इंडिया आघाडीच्या घटक पक्षांकडून सकारात्मक विजयाची आस लागून राहिली आहे.
लोकसभा निव़डणूकीच्या निमित्ताने कडक सुरक्षा व्यवस्था असूनही, १९ एप्रिल रोजी अंतर्गत मणिपूर मतदारसंघात लोकसभा निवडणुकीच्या पहिल्या टप्प्यातील मतदानाला हिंसाचाराचे गालबोट लागले आहे.

मोइरांग विधानसभा क्षेत्रांतर्गत थामनपोकपी येथील मतदान केंद्रावर हल्लेखोरांनी गोळीबार केला. या घटनेत तीन लोक जखमी झाल्याची माहिती आहे, ज्यामुळे अधिकाऱ्यांनी या भागात सुरक्षा उपायांवर आणखी कडक करण्यात आले आहेत.
तर इम्फाळ पूर्व जिल्ह्यातील थोंगजू विधानसभा मतदारसंघांतर्गत मतदान केंद्रावरही तोडफोड झाल्याचे वृत्त आहे. कडक सुरक्षा व्यवस्था असूनही, शुक्रवारी मणिपूर अंतर्गत मतदारसंघात लोकसभा निवडणुकीच्या पहिल्या टप्प्यातील मतदानाची प्रक्रिया सुरु झाल्यानंतर हिंसाचार घडल्याचे सांगण्यात येत आहे. तसेच मोइरांग विधानसभा क्षेत्रांतर्गत थामनपोकपी येथील मतदान केंद्रावर हल्लेखोरांनी गोळीबार केला. यापार्श्वभूमीवर अधिकाऱ्यांनी या भागात सुरक्षा यंत्रणा आणखी कडक करण्यात आली आहे.

तर पश्चिम बंगालमध्ये आज मतदान सुरू असलेल्या कूचबिहार, अलीपुरद्वार आणि जलपायगुडी या तीन लोकसभा जागांवर पहिल्या तीन तासांत निवडणूक आयोगाकडे १०० हून अधिक तक्रारी प्राप्त झाल्या आहेत.

याशिवाय मतदान दिवसाचे औचित्य साधत इस्टर्न नागालँड पीपल्स ऑर्गनायझेशन (ENPO) ने पुकारलेल्या सहा जिल्ह्यांत अनिश्चित काळासाठी बंद पुकारला. तरीही नागालँडमधील एकमेव लोकसभा जागेसाठी मतदान १९ एप्रिल रोजी वेळापत्रकानुसार सुरू झाले.

ENPO हा बंद १८ एप्रिलच्या संध्याकाळी ६ वाजल्यापासून जारी केला असून सीमावर्ती नागालँड टेरिटरी (FNT) च्या मागणीची अंमलबजावणी करण्यात विलंब झाल्याच्या निषेधार्थ, सोम, तुएनसांग, लाँगलेंग, किफिरे, नोकलाक आणि शमाटोर जिल्ह्यांमध्ये हा बंद पुकारण्यात आला आहे. २० विधानसभा क्षेत्रांचा समावेश असलेल्या सहा जिल्ह्यांमध्ये नागालँडच्या १३,२५,३८३ मतदारांपैकी ४,००,६३२ मतदार आहेत.

बंदमुळे राज्याचे मुख्य निवडणूक अधिकारी, वायसन आर. यांनी ENPO अध्यक्षांना कारणे दाखवा नोटीस काढली आहे. भारतीय दंड संहिता, १८६० च्या कलम 171C च्या उप-कलम (1) चा हवाला देऊन या नोटिशीने परिस्थितीच्या गंभीरतेवर प्रकाश टाकला आहे.

नागालँड लोकसभा मतदारसंघासाठी तीन उमेदवार निवडणूक लढवत आहेत – राष्ट्रवादी डेमोक्रॅटिक प्रोग्रेसिव्ह पार्टीचे चुंबेन मुरी, काँग्रेसचे एस. सुपोंगमेरेन जमीर आणि अपक्ष हायथुंग तुंगोए.