आरबीआय म्हणते २ हजाराच्या फक्त ९७.६२ टक्के नोटाच आल्या परत २००० रूपयांच्या ८ हजार कोटींच्या नोटा अद्यापही चलनात

रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया अर्थात आरबीआय (RBI) ने गुरुवारी सांगितले की १९ मे २०२३ पर्यंत चलनात असलेल्या ₹ २,००० च्या ९७.६२ टक्के नोटा २९ फेब्रुवारी २०२४ पर्यंत परत आल्या आहेत, उर्वरित नोटा कायदेशीर निविदा म्हणून चलनात आहेत.

मध्यवर्ती बँकेने, ₹२,००० मूल्याच्या बँक नोटा काढण्याच्या आपल्या अद्यतनात, ₹ २,००० च्या एकूण मूल्याच्या चलनात असल्याचे अधोरेखित केले, ज्याची रक्कम १९ मे २०२३ रोजी व्यवहाराच्या समाप्तीच्या वेळी ₹ ३.५६ लाख कोटी होती जेव्हा त्यांच्या काढण्याची घोषणा करण्यात आली. २९ फेब्रुवारी २०२४ रोजी व्यवसायाच्या शेवटी ८,४७० कोटींवर घसरला आहे.

सेंट्रल बँकेच्या स्टेटमेंटनुसार ₹ २,००० च्या नोटा बदलण्याची सुविधा RBI च्या १९ इश्यू ऑफिसमध्ये १९ मे २०२३ पासून उपलब्ध आहे.

०९ ऑक्टोबर २०२३ पासून, RBI इश्यू ऑफिसेस व्यक्ती/संस्थांकडून त्यांच्या बँक खात्यांमध्ये जमा करण्यासाठी ₹ २,००० च्या नोटा स्वीकारत आहेत.

पुढे, सार्वजनिक सदस्य ₹ २,००० च्या बँक नोटा भारतीय पोस्टद्वारे देशातील कोणत्याही पोस्ट ऑफिसमधून, कोणत्याही RBI जारी कार्यालयात त्यांच्या बँक खात्यांमध्ये जमा करण्यासाठी पाठवत आहेत.

RBI ने १९ मे २०२३ रोजी ₹ २,००० च्या नोटा चलनात आणण्याच्या उद्देशाने (₹ ५०० आणि ₹ १,००० च्या सर्व नोटांची कायदेशीर निविदा स्थिती काढून घेतल्यानंतर अर्थव्यवस्थेच्या चलनाची आवश्यकता पूर्ण करण्यासाठी) ₹ २,००० च्या नोटा चलनात आणण्याचा प्रयत्न सुरू केला. नोव्हेंबर-डिसेंबर २०१६ कालावधी) इतर मूल्यांच्या नोटा पुरेशा प्रमाणात उपलब्ध झाल्यानंतर पूर्ण झाल्या.

सुमारे ८९ टक्के ₹ २,००० मूल्याच्या नोटा मार्च २०१७ पूर्वी जारी करण्यात आल्या होत्या आणि त्या त्यांच्या अंदाजे ४-५ वर्षांच्या आयुष्याच्या शेवटी आहेत. हे देखील लक्षात आले आहे की हे मूल्य सामान्यतः व्यवहारांसाठी वापरले जात नाही. पुढे, इतर मूल्यांच्या नोटांचा साठा लोकांच्या चलनाची गरज भागवण्यासाठी पुरेसा आहे.

वरील बाबी लक्षात घेऊन आणि भारतीय रिझर्व्ह बँकेच्या “क्लीन नोट पॉलिसी” च्या अनुषंगाने, ₹ २,००० मूल्याच्या नोटा चलनातून काढून घेण्याचा निर्णय घेण्यात आला आहे, असे केंद्रीय बँकेने १९ मे २०२३ रोजी दिलेल्या निवेदनात म्हटले आहे,