महागाईमुळे थंडावलेला आंतरराष्ट्रीय व्यापार पुन्हा उभारी घेण्याचा अंदाज जागतिक व्यापार संघटनेची अपेक्षा

मागील काही वर्षात आंतरराष्ट्रीयस्तरावर असलेली आर्थिक अनिश्चितता आणि दोन देशातील सीमाप्रश्नावरून निर्माण झालेल्या वादाच्या पार्श्वभूमीवर आंतरराष्ट्रीय स्तरावर महागाईत मोट्या प्रमाणावर वाढ झाली होती. त्यामुळे आंतरराष्ट्रीय व्यापारात एकप्रकारचे थंडावलेपण आले होते. परंतु जागतिक व्यापार संघटनेने (WTO) आशावादी दृष्टिकोन देत २०२४ मध्ये जागतिक व्यापार दृष्टिकोनासाठी आपला अंदाज जारी केला. अहवालानुसार, २०२५ साठी ३.३% वाढीसह जागतिक व्यापारी व्यापाराचे प्रमाण वाढण्याचा अंदाज आहे, जो २०२२ नंतरचा उच्चांक आहे. २०२४ मध्ये, २.६% वाढण्याची अपेक्षा व्यक्त केली आहे.

हे २०२३ मध्ये अनुभवलेल्या -१.२% च्या अपेक्षेपेक्षा मोठ्या घसरणीचे अनुसरण करते, जे आंतरराष्ट्रीय व्यापारासाठी पुर्नस्थिती दर्शवते.

WTO चे महासंचालक, न्गोजी ओखोंन्जो (Ngozi Okonjo-Iweala) म्हणाले, आम्ही जागतिक व्यापार पुर्नस्थितीकडे प्रगती करत आहोत, लवचिक पुरवठा साखळी आणि एक ठोस बहुपक्षीय व्यापार फ्रेमवर्क – जी उपजीविका आणि कल्याण सुधारण्यासाठी महत्त्वपूर्ण आहे.

अहवालात GDP ची स्थिर वाढ आणि व्यापारी मालाच्या व्यापारातील मंदावलेल्या चलनवाढीच्या दबावाचे श्रेय दिले आहे, ज्याचा व्यापार-केंद्रित वस्तूंच्या वापरावर कमी परिणाम झाला आहे. जागतिक व्यापारी व्यापार खंड म्हणजे विशिष्ट कालावधीत देशांदरम्यान व्यापार केलेल्या मालाचे एकूण प्रमाण किंवा खंड. यात उत्पादित वस्तू, कच्चा माल, कृषी उत्पादने आणि आंतरराष्ट्रीय सीमा ओलांडून इतर विविध वस्तू यासारख्या मूर्त उत्पादनांची देवाणघेवाण समाविष्ट आहे.

दुसरीकडे, सकल देशांतर्गत उत्पादन किंवा GDP वाढ हे देशाच्या किंवा देशांच्या समूहाच्या आर्थिक कामगिरी आणि आरोग्याचे मोजमाप आहे. हे विशिष्ट कालावधीत देशाच्या सीमांमध्ये उत्पादित केलेल्या सर्व वस्तू आणि सेवांच्या मूल्यातील टक्केवारीतील बदल दर्शवते.

अहवालानुसार, २०२४ आणि २०२५ मध्ये महागाई हळूहळू कमी होण्याची अपेक्षा आहे, ज्यामुळे प्रगत अर्थव्यवस्थांमध्ये वास्तविक उत्पन्न वाढ होऊ शकते. यामुळे, उत्पादित वस्तूंच्या वापराला चालना मिळण्याची अपेक्षा आहे, ज्यामुळे व्यापार करण्यायोग्य वस्तूंच्या मागणीच्या पुनर्प्राप्तीस हातभार लागेल.

तथापि, अहवाल जागतिक व्यापार लँडस्केपला आकार देणारे अनेक प्रमुख ट्रेंड आणि घटकांवर प्रकाश टाकतो. २०२३ मध्ये बहुतांश प्रदेशांमध्ये, विशेषतः युरोप, उत्तर अमेरिका आणि आशियामध्ये आयात मागणी खऱ्या अर्थाने कमकुवत होती. याउलट, मध्य पूर्व आणि कॉमनवेल्थ ऑफ इंडिपेंडंट स्टेट्स (CIS) प्रदेशात आयात मागणी वाढली आहे, जी जगाच्या विविध भागांमध्ये आर्थिक कामगिरीमध्ये भिन्नता दर्शवते.

२०२२ मध्ये ३.१% वरून २०२३ मध्ये २.७% पर्यंत घसरलेली जागतिक वास्तविक GDP वाढ मंदावली, आयात मागणी कमी होण्यास कारणीभूत घटक म्हणून उद्धृत केले जाते. असे असले तरी, पुढील दोन वर्षांत जागतिक जीडीपी वाढ तुलनेने स्थिर राहील, २०२४ मध्ये २.६% आणि २०२५ मध्ये २.७% असा अंदाज व्यक्त केला जाईल.

तथापि, हे सकारात्मक संकेत असूनही, WTO अहवालाने अनेक धोके अधोरेखित केले आहेत जे संभाव्यपणे अंदाजित पुनर्प्राप्ती मार्गी लावू शकतात. भू-राजकीय तणाव, विशेषत: मध्य पूर्वेसारख्या प्रदेशात, व्यापार प्रवाहात व्यत्यय आणण्याची क्षमता आहे, जसे की युरोप आणि आशियामधील समुद्रातील जहाजे वळवताना दिसतात. याव्यतिरिक्त, वाढत्या संरक्षणवादामुळे २०२४ आणि २०२५ मध्ये व्यापाराच्या पुनर्प्राप्तीसाठी महत्त्वपूर्ण धोका निर्माण झाला आहे, ज्यामुळे जागतिक व्यापार नेटवर्कचे तुकडे होण्याची आणि आर्थिक वाढीस अडथळा निर्माण होण्याचा धोका आहे.