या गोष्टींमुळे पेट्रोल, डिझेल किंमतीत पुन्हा वाढ होण्याची शक्यता कच्च्या तेलाने ७ वर्षांचा उच्चांक गाठला

मराठी ई-बातम्या टीम

वाढत्या महागाईमध्ये सर्वसामान्यांना आणखी एक झटका बसू शकतो. येत्या काही दिवसांत पेट्रोल आणि डिझेल आणखी महाग होऊ शकते. याचे कारण म्हणजे आंतरराष्ट्रीय बाजारात कच्च्या तेलाच्या किंमतीने ७ वर्षांच्या उच्चांकी पातळी गाठली आहे. सध्या कच्च्या तेलाची किंमत प्रति बॅरल ८७ डॉलरच्या पुढे पोहोचली आहे. यापूर्वी जानेवारी २०१४ मध्ये   कच्च्या तेलाची किंमत ८७ डॉलरच्या वर गेली होती.

१ डिसेंबर २०२१ रोजी कच्च्या तेलाची किंमत प्रति बॅरल ६८.८७ डॉलर होती. सध्या ही किंमत प्रति बॅरल ८६ डॉलरच्या वर पोहोचली आहे. म्हणजेच दीड महिन्यात कच्च्या तेलाच्या किंमती नीचांकी पातळीवरून २६ टक्क्यांनी वाढल्या आहेत.

कच्चे तेल का महाग होत आहे?

जग कोरोनाच्या संकटाशी झुंज देत आहे. याशिवाय मध्य पूर्वेतही तणावाचे वातावरण आहे. सोमवारी, संयुक्त अरब अमिरातीमधील विमानतळावर ड्रोन हल्ल्याने नवीन संकटाला जन्म दिला आहे, ज्याचा परिणाम तेल उत्पादनावर होण्याची अपेक्षा आहे. बाजारातील तज्ज्ञांचे  म्हणणे आहे की, या घडामोडींचा जागतिक स्तरावर कच्च्या तेलाच्या उत्पादनावर आणि  मागणीवर परिणाम होईल, त्यामुळे तेलाच्या किंमती वाढण्याची शक्यता आहे.

आगामी काळात आंतरराष्ट्रीय बाजारात कच्च्या तेलाची किंमत प्रति बॅरल ९० डॉलरपर्यंत जाऊ शकते. त्यामुळे येत्या महिनाभरात पेट्रोल आणि डिझेलचे दर दोन ते तीन रुपयांनी वाढण्याची शक्यता आहे. तज्ज्ञांच्या मते, पेट्रोल आणि डिझेलच्या किंमती ठरवण्याबाबत  सरकार आपली भूमिका नाकारत असले तरी, निवडणुकीच्या काळात सरकार जनतेला खूशकरण्यासाठी पेट्रोल-डिझेलच्या दरात वाढ करत नसल्याचे दिसून आले आहे. निवडणुकीच्या मोसमात पेट्रोल-डिझेलच्या वाढलेल्या किंमतींमुळे जनतेला दिलासा मिळाला असल्याचे गेल्या वर्षांचा कल सांगत आहे. कच्च्या तेलाच्या किंमती प्रति बॅरल १० डॉलरने वाढल्या तर वित्तीय तूट ०.१० टक्क्याने वाढते. यामुळे महागाई देखील वाढते. आयात बिल वाढल्यामुळे डॉलरचा साठा कमी होईल, त्यामुळे रुपया कमजोर होईल. केंद्र सरकारने ३ नोव्हेंबर रोजी पेट्रोल आणि डिझेलवरील उत्पादन शुल्क कमी करण्याची घोषणा केली होती. दुसऱ्याच दिवशी देशभरात पेट्रोल आणि डिझेलचे दर कमी झाले आणि अनेक राज्यांनीही पेट्रोल आणि डिझेलवरील कर कमी केले. त्यामुळे सर्वसामान्यांना दिलासा मिळाला. त्यानंतर पेट्रोल आणि डिझेलच्या दरात वाढ झालेली नाही.

गेल्या ७५ दिवसांपासून देशात पेट्रोल आणि डिझेलच्या दरात कोणतीही वाढ झालेली नाही. पेट्रोलची मूळ किंमत सध्या ४८ रुपये आणि डिझेलची किंमत ४९ रुपये आहे. केंद्र सरकार पेट्रोलवर २७.९० रुपये आणि डिझेलवर २१.८० रुपये उत्पादन शुल्क आकारत आहे. यानंतर राज्य सरकारे स्वतःहून व्हॅट आणि सेस आकारतात, त्यानंतर त्यांची किंमत मूळ किंमतीच्या २ पट जवळ होते.

भारत आपल्या गरजेच्या ८५% कच्च्या तेलाची आयात करतो. त्याची किंमत डॉलरमध्ये मोजावी लागेल. अशा परिस्थितीत कच्च्या तेलाच्या किमती वाढल्याने आणि डॉलरच्या    मजबूतीमुळे पेट्रोल आणि डिझेल महाग होऊ लागले. कच्चे तेल बॅरलमध्ये येते. एक बॅरल  म्हणजे १५९ लिटर कच्चे तेल.