केंद्रीय अर्थमंत्री निर्मला सीतारमण यांच्या अध्यक्षतेखाली झालेल्या वस्तू आणि सेवा कर (जीएसटी) परिषदेने जीएसटी दर रचनेत महत्त्वपूर्ण बदलांना मान्यता दिली आहे ज्याचा उद्देश अनुपालन सुलभ करणे, कर स्लॅबचे तर्कसंगत करणे आणि घरे, मध्यमवर्ग आणि व्यवसायांना दिलासा देणे आहे.
बैठकीनंतर माध्यमांना संबोधित करताना सीतारमण म्हणाल्या की परिषदेने स्लॅबची संख्या कमी केली आहे आणि राज्यांना भरपाई देण्याच्या मुद्द्याचाही आढावा घेतला जात आहे. महत्त्वाच्या निर्णयांपैकी, यूएचटी दूध, पनीर चेन्ना, सर्व प्रकारच्या भारतीय ब्रेड आणि पराठ्यांवरील जीएसटी ५% वरून शून्य करण्यात आला आहे.
👉 Recommendations of the 56th Meeting of the GST Council held at New Delhi, today
👉 Next-generation GST reforms, as announced by Prime Minister Shri Narendra Modi from the ramparts of Red Fort on 15th August 2025, represent a strategic, principled, and citizen-centric… pic.twitter.com/yB3VioJccJ
— Ministry of Finance (@FinMinIndia) September 3, 2025
त्यांनी पुढे घोषणा केली की केसांचे तेल, टॉयलेट साबण, शाम्पू, टूथब्रश, टेबलवेअर आणि स्वयंपाकघरातील भांडी आता ५% जीएसटी घेतील.
निर्मला सीतारामण पुढे म्हणाल्या की, ३५० सीसी पेक्षा कमी क्षमतेच्या एअर कंडिशनर, टेलिव्हिजन, डिशवॉशर, लहान कार आणि मोटारसायकलींवरील जीएसटी २८% वरून १८% पर्यंत कमी करण्यात आला आहे.
निर्मला सीतारामण पुढे म्हणाल्या की, तंबाखू, पान मसाला, गुटखा आणि सिगारेट सारख्या तथाकथित “पापाच्या वस्तू” वर विशेष ४०% दर लागू होईल.
अर्थमंत्री निर्मला सीतारमण म्हणाल्या की, १२०० सीसी पेक्षा कमी क्षमतेच्या इंजिन असलेल्या सर्व कार आणि ३५० सीसी पेक्षा कमी क्षमतेच्या मोटारसायकलींवर आता १८% जीएसटी लागेल.
त्या पुढे म्हणाल्या की, सरकार सल्फ्यूरिक अॅसिड (H₂SO₄) आणि अमोनियमवरील जीएसटी कमी करून खत क्षेत्रातील उलट्या शुल्क रचनेकडे लक्ष देत आहे.
Hon’ble Prime Minister Shri @narendramodi announced the Next-Generation GST Reforms in his Independence Day address from the ramparts of Red Fort.
Working on the same principle, the GST Council has approved significant reforms today.
These reforms have a multi-sectoral and… pic.twitter.com/NzvvVScKCF
— Nirmala Sitharaman Office (@nsitharamanoffc) September 3, 2025
दर कपातीची मालिका जाहीर करताना, मंत्र्यांनी सांगितले की, माती कापणी, चारा आणि कंपोस्टिंग मशीनवर १२% ऐवजी ५% कर आकारला जाईल. त्याचप्रमाणे, १२ विशिष्ट जैविक कीटकनाशके आणि नैसर्गिक मेन्थॉलवरील जीएसटी १२% वरून ५% पर्यंत कमी करण्यात आला आहे.
हस्तकला, संगमरवरी, ग्रॅनाइट ब्लॉक आणि मध्यम चामड्याच्या वस्तू देखील ५% स्लॅबमध्ये हलवण्यात आल्या आहेत.
दृष्टी सुधारण्यासाठी वापरल्या जाणाऱ्या चष्मा आणि गॉगलवर आता ५% जीएसटी लागेल, जो पूर्वीच्या २८% वरून कमी झाला आहे.
परिषदेने बस, ट्रक, रुग्णवाहिका आणि तीन चाकी वाहनांवरील जीएसटी दर २८% वरून १८% पर्यंत कमी केला आहे.
सिमेंटवर आता १८% जीएसटी लागेल, जो पूर्वीच्या २८% वरून कमी झाला आहे.
याशिवाय, रुग्णांना मोठा दिलासा म्हणून, ३३ जीवनरक्षक औषधे आणि आवश्यक औषधे देखील जीएसटीमधून वगळण्यात आली आहेत, जी १२% स्लॅबवरून शून्यावर आणण्यात आली आहेत.
जीएसटी परिषदेने बहुतेक बदल लागू करण्यासाठी २२ सप्टेंबर २०२५ ही तारीख निश्चित केली आहे. तथापि, संक्रमण टप्प्याटप्प्याने केले जाईल:
सेवा: २२ सप्टेंबर २०२५ पासून नवीन जीएसटी दर लागू.
वस्तू (तंबाखू आणि संबंधित उत्पादने वगळता): २२ सप्टेंबर २०२५ पासून सुधारित दर लागू केले जातील.
तंबाखू आणि संबंधित उत्पादने: भरपाई उपकर खात्याअंतर्गत सर्व कर्ज आणि व्याज देयक दायित्वे पूर्णपणे पूर्ण होईपर्यंत विद्यमान जीएसटी आणि उपकर दर सुरू राहतील. या वस्तूंसाठी संक्रमणाची वास्तविक तारीख केंद्रीय अर्थमंत्री नंतर ठरवतील.
परिषदेने केंद्रीय अप्रत्यक्ष कर आणि सीमाशुल्क मंडळाला (सीबीआयसी) सुधारित परतावा प्रणालीची प्रशासकीय अंमलबजावणी सुरू करण्याचे निर्देश दिले. या अंतर्गत, उलटे शुल्क रचनेतून उद्भवणारे ९०% तात्पुरते परतावे जोखीम मूल्यांकन आणि डेटा विश्लेषणाच्या आधारे मंजूर केले जातील – सध्या शून्य-रेट केलेल्या पुरवठ्यासाठी वापरल्या जाणाऱ्या प्रणालीप्रमाणेच.
Marathi e-Batmya