मराठी ई-बातम्या टीम
कोरोनामधून भारतीय अर्थव्यवस्था आता बाहेर येत असल्याचे दिसून येत आहे. भारताच्या औद्योगिक उत्पादनात ऑक्टोबरमध्ये ३.२% वाढ झाली आहे. गेल्या वर्षी याच कालावधीत औद्योगिक उत्पादनातील वाढ ४.५% आणि सप्टेंबरमध्ये ३.१% होते. सांख्यिकी आणि कार्यक्रम अंमलबजावणी मंत्रालयाने ही आकडेवारी जाहीर केली.
कोरोना विषाणूच्या संसर्गाचा प्रसार रोखण्यासाठी लागू करण्यात आलेल्या लॉकडाऊनमुळे आर्थिक घडामोडी कमी झाल्यामुळे एप्रिल २०२० मध्ये औद्योगिक उत्पादनात ५७.३ टक्के घट झाली होती. लॉकडाऊनमुळे कंपन्यांच्या उत्पादनावर परिणाम झाला होता, त्यामुळे अर्थव्यवस्थेच्या गतीवरही परिणाम झाला होता. याशिवाय गेल्या वर्षी घातलेल्या निर्बंधांमुळे कारखान्यांच्या उत्पादनात घट झाली होती.
औद्योगिक उत्पादन हे IIP (इंडेक्स ऑफ इंडस्ट्रियल प्रोडक्शन) द्वारे मोजले जाते. ऑक्टोबर महिन्यात औद्योगिक उत्पादन ४ टक्क्यांनी वाढण्याची अपेक्षा होती. ऑक्टोबर २०२१ साठी IIP चा अंदाज १३३.७ इतका होता. गेल्या काही महिन्यांत औद्योगिक उत्पादनात वाढ झाली आहे. २०२० मध्ये कोरोना महामारीमुळे आर्थिक घडामोडी पूर्णपणे ठप्प झाल्या आणि कारखान्याचे उत्पादन घटले. आता फॅक्टरी आउटमध्ये सुधारणा होत असल्याने औद्योगिक उत्पादनाची आकडेवारी वाढत असल्याचे दिसते.
विविध क्षेत्रांची वाढ
– ऑक्टोबरमध्ये उत्पादन क्षेत्राचे उत्पादन ४.५% च्या तुलनेत २% वाढले
– वीज क्षेत्रातील वाढ ११.२% च्या तुलनेत ३.१%
– खाण क्षेत्राची वाढ – १.०% विरुद्ध ११.४% आहे
– प्राथमिक वस्तूंच्या उत्पादनात -३.१% विरुद्ध ९% वाढ झाली
– भांडवली वस्तूंच्या उत्पादनात ३.२% विरुद्ध -१.१% वाढ झाली
– इंटरमीडिएट गुड्स उत्पादन वाढ ३.२% विरुद्ध २.१% आहे
– इन्फ्रा गुड्स उत्पादनात १०.९% विरुद्ध ५.३% वाढ
– ग्राहक टिकाऊ वस्तूंच्या उत्पादनात १८.१% च्या तुलनेत -६.१% वाढ झाली.
– ग्राहक-नॉन-टिकाऊ उत्पादनात ७.३% विरुद्ध ०.५% वाढ
– एप्रिल-ऑक्टोबरमध्ये कारखान्याचे उत्पादन २०% वाढले
कोरोनाव्हायरस साथीमुळे गेल्या वर्षी मार्चमध्ये औद्योगिक उत्पादनात १८.७% घट झाली. यानंतर, कोरोनाव्हायरस संसर्गाचा प्रसार रोखण्यासाठी लॉकडाऊन लावल्यानंतर एप्रिल २०२० मध्ये ते ५७.३% कमी झाले.
आयआयपी इंडेक्स म्हणजे काय?
औद्योगिक उत्पादन निर्देशांक अर्थव्यवस्थेच्या विविध क्षेत्रातीलऔद्योगिक उत्पादन मोजतो. हे अर्थव्यवस्थेच्या उत्पादन क्षेत्राचे प्रमुख आर्थिक सूचक आहे. ऊर्जा, कच्चे तेल, कोळसा, सिमेंट, पोलाद, रिफायनरी उत्पादने, नैसर्गिक वायू आणि खते हे IIP निर्देशांकातील आठ प्रमुख उद्योग आहेत. खाणकाम, उत्पादन आणि वीज ही तीन व्यापक क्षेत्रे आहेत ज्यात IIP घटक समाविष्ट आहेत. आयआयपीचे मूळ वर्ष २०११-१२ आहे.