सोन्याचा साठा हा जगभरातील मध्यवर्ती बँका आणि सरकारांकडे असलेली प्रमुख आर्थिक मालमत्ता आहे. हे साठे अनेक उद्देश पूर्ण करतात, प्रामुख्याने चलन स्थिरीकरण साधन म्हणून काम करतात आणि आर्थिक अनिश्चिततेच्या काळात सुरक्षा प्रदान करतात. अमेरिका, जर्मनी आणि इटलीकडे जागतिक स्तरावर सर्वाधिक सोन्याचा साठा आहे. चीनच्या तुलनेत भारत सातव्या क्रमांकावर आहे. तथापि, सर्वाधिक सोन्याचा साठा असलेल्या देशांच्या क्रमवारीत सोन्याचा देशांतर्गत वापर भूमिका बजावत नाही.
ऐतिहासिकदृष्ट्या, सुवर्ण मानक प्रणालीने राष्ट्रीय चलनांचे मूल्य सोन्याच्या एका निश्चित रकमेशी जोडले होते, ज्यामुळे देशांना त्यांच्या पैशाच्या पुरवठ्यासाठी मोठा सोन्याचा साठा राखणे आवश्यक होते. उदाहरणार्थ, युनायटेड स्टेट्सने १९ व्या शतकाच्या उत्तरार्धात सोन्याचा मोठा साठा जमा करण्यास सुरुवात केली आणि यूएस मधील १९३४ च्या गोल्ड रिझर्व्ह कायद्याने खाजगी व्यक्तींकडून सोन्याची मालकी यूएस ट्रेझरीत हस्तांतरित करून ही रणनीती मजबूत केली. आजपर्यंत, अमेरिकेकडे जागतिक स्तरावर सोन्याचा सर्वात मोठा साठा आहे, जो जागतिक स्तरावर तिची आर्थिक शक्ती आणि प्रभाव स्पष्ट करत असल्याची माहिती फायनान्शिअल एक्सप्रेसने आपल्या लेखात दिले.
वर्ल्ड गोल्ड कौन्सिलने जागतिक सोन्याच्या साठ्यावरील ताज्या डेटाचा अहवाल दिला आहे, ज्यामध्ये सर्वात जास्त सोने असणारी शीर्ष १० राष्ट्रे हायलाइट केली आहेत. या देशांकडे मोठ्या प्रमाणावर सोने आहे, जे त्यांच्या आर्थिक स्थिरतेमध्ये महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावते आणि जागतिक बाजारपेठांवर प्रभाव टाकते.
युनायटेड स्टेट्स
युनायटेड स्टेट्स ८,१३३.४५ टन सोन्याच्या साठ्यासह आघाडीवर आहे, ज्याचे मूल्य अंदाजे $६८७.७ अब्ज आहे. देशाच्या एकूण साठ्यापैकी हे प्रमाण ७४.१६ टक्के आहे. फोर्ट नॉक्स आणि वेस्ट पॉइंट बुलियन डिपॉझिटरीसह यूएस मधील सोन्याचे साठे अनेक ठिकाणी साठवले जातात.
जर्मनी
जर्मनीकडे ३,३५१.५३ टन सोन्याचा साठा आहे, ज्याचे मूल्य $२८३.२९ अब्ज आहे, जे त्याच्या एकूण साठ्याच्या ७३.५४ टक्के आहे. हे साठे न्यूयॉर्क, लंडन आणि फ्रँकफर्ट सारख्या ठिकाणी रणनीतिकदृष्ट्या साठवले जातात.
इटली
इटलीचे २,४५१.८४ टन सोने, ज्याची किंमत $२०७.३२ अब्ज आहे, त्याच्या एकूण साठ्यापैकी ७०.२६ टक्के आहे. बँका डी इटालियाद्वारे व्यवस्थापित, हे साठे महागाई आणि बाजारातील अस्थिरतेविरूद्ध आर्थिक बफर प्रदान करतात, युरोझोनमध्ये इटलीच्या आर्थिक स्थिरतेमध्ये योगदान देतात.
फ्रान्स
फ्रान्स २,४३६.९४ टन सोन्याच्या साठ्यासह चौथ्या क्रमांकावर आहे, ज्याचे मूल्य $२०६.०६ अब्ज आहे. फ्रान्सच्या एकूण राखीव साठ्यापैकी ७१.८५ टक्के प्रतिनिधित्व करत, जागतिक आर्थिक चढउतारांविरुद्ध बचाव म्हणून काम करत, युरोपियन युनियनमधील फ्रान्सच्या आर्थिक स्थितीला पाठिंबा देण्यासाठी हे सोने होल्डिंग महत्त्वपूर्ण आहे.
चीन
चीनकडे २,२६४.३२ टन सोने आहे, ज्याचे मूल्य $१९१.४६ अब्ज आहे, जे त्याच्या एकूण साठ्याच्या ४.९१ टक्के आहे. चीनने आपल्या मालमत्तेत विविधता आणण्यासाठी आणि अमेरिकन डॉलर सारख्या परकीय चलनांवरील अवलंबित्व कमी करण्याच्या व्यापक धोरणाचा भाग म्हणून गेल्या काही वर्षांमध्ये आपले सोने होल्डिंगमध्ये सातत्याने वाढ केली आहे.
स्वित्झर्लंड
१,०३९.९४ टन सोन्याच्या साठ्यासह स्वित्झर्लंड जागतिक स्तरावर सहाव्या क्रमांकावर आहे, ज्याचे मूल्य $८७.९३ अब्ज आहे. स्विस नॅशनल बँकेकडे हे साठे आहेत, ज्यांना देशाच्या मजबूत आर्थिक व्यवस्थेचा आधारस्तंभ म्हणून पाहिले जाते.
भारत
७२.१८ अब्ज डॉलर्सच्या ८५३.६३ टन सोन्याच्या साठ्यासह भारत सातव्या क्रमांकावर आहे. भारताच्या एकूण राखीव साठ्यापैकी १०.१३ टक्के, या होल्डिंग्स देशाच्या आर्थिक लवचिकतेमध्ये महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावतात. भारतात सोन्याला सांस्कृतिक महत्त्व आहे आणि भारतीय रिझर्व्ह बँक अर्थव्यवस्था मजबूत करण्यासाठी नियमितपणे सोन्याचा साठा वाढवत असते.
जपान
जपानकडे ८४५.९७ टन सोन्याचा साठा आहे, ज्याचे मूल्य अंदाजे $७१.५३ अब्ज आहे. परकीय चलनाचा मोठा साठा असूनही, जपानचे सोने होल्डिंग्स आर्थिक संरक्षण म्हणून काम करतात, जागतिक व्यापार किंवा चलन संकटाच्या काळात स्थिरता प्रदान करतात.
तैवान, चीन
तैवान, ४२२.६९ टन सोन्याच्या साठ्यासह $३५.७४ अब्ज, जागतिक स्तरावर नवव्या क्रमांकावर आहे. तैवानची मध्यवर्ती बँक या रिझर्व्हचे व्यवस्थापन करते, जे प्रदेशातील भौगोलिक राजकीय तणावादरम्यान आर्थिक स्थिरता राखण्यासाठी महत्त्वपूर्ण आहेत.
पोलंड
पोलंडने ४१९.७० टन सोन्यासह टॉप १० पूर्ण केले, ज्याचे मूल्य $३५.४८ अब्ज आहे. अलिकडच्या वर्षांत पोलंडने आर्थिक सुरक्षितता वाढवण्याच्या आणि परकीय चलनांवरील अवलंबित्व कमी करण्याच्या धोरणाचा एक भाग म्हणून सोन्याच्या होल्डिंगमध्ये लक्षणीय वाढ केली आहे.
सोन्याचा साठा देशांच्या आर्थिक प्रणालींमध्ये अविभाज्य भूमिका निभावतो, जो मूल्याचे भांडार आणि आर्थिक अनिश्चिततेपासून बचाव म्हणून काम करतो. हे साठे राष्ट्रीय चलनांना समर्थन देण्यासाठी, आर्थिक स्थिरता वाढवण्यासाठी आणि जागतिक बाजारातील अस्थिरतेच्या पार्श्वभूमीवर आर्थिक लवचिकता सुनिश्चित करण्यासाठी महत्त्वपूर्ण आहेत. शीर्ष देशांच्या यादीतून पाहिल्याप्रमाणे, लक्षणीय सोन्याचे धारण असलेले राष्ट्र त्यांच्या अर्थव्यवस्थांचे रक्षण करण्यासाठी आणि गुंतवणूकदारांच्या विश्वासाला बळकट करण्यासाठी धोरणात्मक वचनबद्धता दर्शवतात.
Marathi e-Batmya