तेलंगणा सरकारने तेलंगणा अनुसूचित जाती (आरक्षणाचे तर्कसंगतीकरण) कायदा २०२५ ची अंमलबजावणी अधिसूचित केली आहे. राज्याने १४ एप्रिल २०२५ हा अनुसूचित जाती (SC) चे तीन गटांमध्ये वर्गीकरण करण्यासाठी नियुक्त दिवस म्हणून राजपत्र अधिसूचना जारी केली आहे.
गेल्या वर्षी १ ऑगस्ट रोजी सर्वोच्च न्यायालयाच्या भूमिचिन्ह निकालानंतर अनुसूचित जातींचे वर्गीकरण कार्यान्वित करणारे तेलंगणा हे देशातील पहिले राज्य बनले आहे ज्याने या समुदायांमधील सर्वात उपेक्षित गटांना स्वतंत्र कोटा मंजूर करण्यासाठी एससी आणि अनुसूचित जमाती (एसटी) चे उप-वर्गीकरण करण्याची घटनात्मकता कायम ठेवली आहे.
आरक्षणाच्या नियमाच्या अंमलबजावणीसाठी सरकारने सर्वोच्च न्यायालयाच्या निकालातील सामग्री, अनुभवजन्य डेटा, सामाजिक, आर्थिक, शैक्षणिक, रोजगार आणि एससी SC समुदायांची राजकीय स्थिती विचारात घेतली. त्यानुसार, सर्वाधिक मागास म्हणून वर्गीकृत १५ पोटजाती जातींना १% आरक्षणासह गट-१ मध्ये वर्गीकृत करण्यात आले होते. या गटांची लोकसंख्येच्या ०.५% लोकसंख्या असली तरी, अनुसूचित जातींमधील सर्वात मागासलेल्या लोकांना शैक्षणिक आणि रोजगाराच्या संधी उपलब्ध करून देण्यासाठी सरकारने त्यांना १% आरक्षण देण्याचा निर्णय घेतला होता.
एकूण ५९ पैकी १८ पोटजाती ज्यांना किरकोळ लाभ मिळाले आहेत त्यांना गट-II मध्ये ९% आरक्षणासह स्थान देण्यात आले आहे तर २६ पोटजाती ज्या तुलनेने संधींच्या दृष्टीने अधिक चांगल्या होत्या त्यांना ५% आरक्षणासह गट III मध्ये ठेवण्यात आले आहे.
तेलंगणाने जारी केलेले हेच ते नोटीफिकेशन

पाटबंधारे मंत्री एन. उत्तम कुमार रेड्डी यांच्या अध्यक्षतेखालील आणि आरोग्य मंत्री सी. दामोदर राजनरसिंह यांच्या सह-अध्यक्षतेखालील मंत्रिमंडळ उपसमितीने राजपत्र अधिसूचनेची पहिली प्रत मुख्यमंत्री ए. रेवंत रेड्डी यांना सोमवारी (१४ एप्रिल, २०२५) सुपूर्द केली. दामोदर राजनरसिंह म्हणाले की ५९ पैकी ३३ पोटजाती त्याच गटात चालू होत्या ज्यात त्यांना पूर्वी स्थान देण्यात आले होते आणि अनुसूचित जातीच्या लोकसंख्येच्या ३.४३% असलेल्या केवळ २६ पोटजातींचेच फेरबदल झाले.
సామాజిక న్యాయం కోసం అందరికీ సమాన అవకాశాలను కల్పించాలన్న లక్ష్యంతో, డా. బీఆర్ అంబేద్కర్ గారి జయంతి నాడు ప్రజా ప్రభుత్వం ఎస్సీ ఉపకులాల వర్గీకరణ గెజిట్ నోటిఫికేషన్ను విడుదల చేసింది. ముఖ్యమంత్రి @revanth_anumula గారికి మంత్రివర్గ ఉపసంఘం జీవో తొలి కాపీని అందజేసింది.
డాక్టర్ బీఆర్… pic.twitter.com/jEJnrXsyCr
— Telangana CMO (@TelanganaCMO) April 14, 2025
सरकारी नोकऱ्यांमध्ये भरती तत्काळ एससी समुदायांच्या वर्गीकरणावर आधारित असेल आणि या समुदायातील तरुणांना संधीचा लाभ घेण्याचे आवाहन करण्यात आले, ते म्हणाले की वर्गीकरण आधीच अधिसूचित केलेल्या रिक्त पदांवर लागू होणार नाही.
२०२६ च्या जनगणनेनंतर मिळालेल्या आकडेवारीच्या आधारे राज्य सरकारने अनुसूचित जातींसाठी आरक्षण आणखी वाढवण्याचा आपला संकल्प जाहीर केला होता.
Marathi e-Batmya