निवडणूक आयोगाकडून पहिल्या पाच टप्प्यातील मतदानाची आकडेवारी जाहिर मतदानानंतर किमान तीन ते जास्तीत जास्त दिवसही लागू शकतात

केंद्रीय निवडणूक आयोगाकडून मतदानानंतर एकूण मतदानाची आकडेवारी जाहिर करण्यास उशीर करत असल्याच्या कारणावरून सर्वचस्थरातून निवडणूक आय़ोगावर टीकेची झोड उठलेली आहे. त्यातच यासंदर्भात सर्वोच्च न्यायालयातही याचिका दाखल करण्यात येत असल्याच्या पार्श्वभूमीवर केंद्रीय निवडणूक आयोगाने (ECI) शनिवारी पहिल्या पाच टप्प्यातील मतदानासाठी मतदारांची परिपूर्ण संख्या जाहीर केली. निवडणूक आयोगाने सांगितले की त्यांनी आपल्या मतदार मतदान डेटा प्रकाशनाचे स्वरूप विस्तृत करण्याचा निर्णय घेतला आहे.

निवडणूक आयोगाला सर्व मतदान केंद्रांवरील मतदानाचा अंतिम डेटा त्यांच्या वेबसाइटवर प्रकाशित करण्याचे निर्देश देण्याच्या याचिकेवर विचार करण्यास नकार दिल्याने सर्वोच्च न्यायालयाच्या निकालामुळे ते “योग्यरित्या बळकट” झाल्याचे मतदान पॅनेलने म्हटले आहे.
या नवीन फॉर्मेटमध्ये प्रत्येक लोकसभा मतदारसंघातील मतदारांची पूर्ण संख्या समाविष्ट असेल. मतदान पॅनेलने लोकांना आश्वासन दिले की मतदान झालेल्या मतांच्या संख्येत कोणताही बदल करणे अशक्य आहे.

पहिल्या आणि दुस-या टप्प्यातील मतदानानंतर अंतिम मतदान जाहीर करण्यात विलंब आणि निवडणूक मंडळाने जाहीर केलेल्या मतदानाच्या आकडेवारीत कथित तफावत यावर विरोधकांनी प्रश्नचिन्ह उपस्थित केल्यानंतर हे समोर आले आहे. काँग्रेसचे प्रमुख मल्लिकार्जुन खर्गे यांनी दावा केला की निवडणूक आयोगाची “विश्वासार्हता” “सार्वकालिक खालच्या पातळीवर” आहे.

आयोगाने प्रतिसादात, मतांचे संकलन आणि साठवणूक ही संपूर्ण प्रक्रिया कठोर, पारदर्शक आणि सहभागात्मक असल्याचा पुनरुच्चार केला. आयोगाने पुढे असेही म्हटले आहे की “निवडणूक प्रक्रिया खराब करण्यासाठी खोट्या कथनांचा नमुना आणि खोडकर रचना” होती.
आयोगाने एका निवेदनात म्हटले आहे की, “कमिशन आणि त्याचे अधिकारी राज्यभरातील वैधानिक बाबी लक्षात घेऊन, शक्य तितक्या चांगल्या पद्धतीने मतदानाचा डेटा प्रसारित करत आहेत.”

आयोगाने मतदारांच्या मतदानाचा डेटा रेकॉर्डिंग आणि जारी करण्यात गुंतलेल्या सूक्ष्म प्रक्रियेची तपशीलवार माहिती दिली:

अंतिम मतदार यादी: अंतिम झाल्यानंतर उमेदवारांना प्रदान केली जाते.

फॉर्म 17C: प्रत्येक मतदान केंद्रासाठी अधिकृत एजंटना हा फॉर्म प्राप्त होतो, ज्यामुळे पारदर्शकता सुनिश्चित होते.

अचूक  नोंदी: फॉर्म 17C मध्ये नोंदवलेली मते बदलली जाऊ शकत नाहीत.

सुरक्षित वाहतूक: एजंट ईव्हीएम आणि वैधानिक कागदपत्रांसह, फॉर्म 17C सह, स्टोरेज सुरक्षित करण्यासाठी.

पडताळणी: उमेदवार किंवा त्यांचे एजंट मतमोजणी केंद्रांवर फॉर्म 17C डेटाची पडताळणी करतात.

ECI ने त्यांच्या व्होटर टर्नआउट ॲपद्वारे मतदारांच्या मतदानाच्या डेटाची सतत उपलब्धता हायलाइट केली.

प्रत्येक टप्प्यातील मतदानाच्या दिवशी सकाळी ९:३० वाजेपासून मतदार मतदानाचा डेटा मतदार मतदान ॲपवर 24X7 उपलब्ध होता, असे मतदान पॅनेलने सांगितले.

त्यात असे म्हटले आहे की ॲप मतदानाच्या दिवशी दर दोन तासांनी अंदाजे मतदानाचा डेटा प्रकाशित करतो आणि मतदान संपल्यानंतर सतत अपडेट होतो. मध्यरात्रीपर्यंत, ते सर्वोत्तम अंदाजे “क्लोज ऑफ पोल” डेटा प्रदान करते.

निवडणूक आयोगाने म्हटले आहे की विविध माध्यम संस्था वेगवेगळ्या वेळी मतदानाच्या आकडेवारीचा अहवाल देतात, ज्यामुळे विलंब होण्याची शक्यता निर्माण होऊ शकते.

“राजकिय पक्षांच्या आगमनानंतर, भौगोलिक आणि हवामानाच्या परिस्थितीनुसार, मतदानात सहभागी मतदारांचा डेटा P+1 किंवा P+2 किंवा P+3 किंवा त्याहून अधिक दिवसांनी अंतिम होतो, तसेच राजकिय पक्षांच्या येण्यावर किंवा आल्यानंतर आणि पुर्नमतदानाची संख्या जर असेल तर अशी जाहिर करण्यात येत असल्याचे निवडणूक आयोगाने सांगितले.

दरम्यान, ECI ने म्हटले आहे की त्यांनी अलीकडील अनेक सुधारणा सादर केल्या आहेत, ज्यात एकूण टप्प्यानुसार मतदानाची आकडेवारी समाविष्ट करण्यासाठी मतदार मतदान ॲप अपग्रेड करणे, ॲपच्या Android आवृत्तीमध्ये स्क्रीनशॉट वैशिष्ट्य सक्षम करणे, मतदारसंघनिहाय मतदार डेटा जारी करणे आणि मतदारांचे मतदान जाहीर करणे यासह अनेक सुधारणा केल्या आहेत. मतदानाच्या दिवशी सुमारे २३:४५ तासांचा डेटा. ECI ने निवडणूक चक्राच्या प्रत्येक टप्प्यावर पारदर्शकतेच्या सर्वोच्च पातळीवरील आपल्या वचनबद्धता स्पष्ट केली.

निवडणूक आयोगाने जाहिर केलेली आकडेवारी खालीलप्रमाणेः-