प्रकाशाचा सण, दिवाळी येथे आहे आणि लोक दिवे लावणे, फटाके फोडणे आणि मिठाई खाणे यासह परंपरा साजरे करण्यासाठी सज्ज आहेत. तथापि, हे उत्सव अनेकदा वायू आणि ध्वनी प्रदूषणात वाढ होण्यास कारणीभूत ठरतात. डॉक्टरांच्या म्हणण्यानुसार, फटाके हे कण, रसायने आणि वायू सोडतात ज्यामुळे हवेची गुणवत्ता लक्षणीयरीत्या खराब होऊ शकते, ज्यामुळे अनेकांचे आरोग्य धोक्यात येते, विशेषत: श्वासोच्छवासाची समस्या असलेल्या लोकांचे आरोग्य धोक्यात येत असल्याचे दिसून आले.
या मोसमात शहरे अनेकदा प्रदूषणाच्या पातळीत वाढ अनुभवतात, ज्यामुळे इको-फ्रेंडली उत्सवांकडे वळले जाते. आज, अनेकजण जबाबदारीने दिवाळीचा आनंद घेण्यासाठी ग्रीन फटाके आणि सामुदायिक उत्सव यासारखे स्वच्छ, शांत पर्याय निवडत आहेत.
डॉ. आदित झोटा, सल्लागार – पल्मोनोलॉजी आणि क्रिटिकल केअर स्पेशालिस्ट, स्टर्लिंग राम कृष्णा स्पेशालिटी हॉस्पिटल, गांधीधाम यांच्या मते, मुले विशेषतः बालपणातील दम्यासाठी असुरक्षित असतात, ज्यावर आनुवंशिकतेचा प्रभाव असू शकतो.
“फटाक्यांमुळे बाहेर पडणारे हानिकारक कण वायुमार्गात स्थिरावतात, ज्यामुळे श्वासनलिका आणि श्वासनलिकेमध्ये जळजळ होते, ज्यामुळे दिवाळीच्या काळात मुलांमध्ये दम्याचा झटका येऊ शकतो. लहान मुलांसाठी, त्यांचे इनहेलरचे डोस त्यांच्या वयानुसार योग्य आहेत याची खात्री करणे आणि सावधगिरीचे उपाय अगोदरच सुरू करणे महत्त्वाचे आहे – आदर्शपणे, दिवाळीच्या १५ ते २० दिवस आधी. नाक आणि तोंडावर मास्क किंवा रुमाल देखील हानिकारक कणांचा संपर्क कमी करण्यास मदत करू शकतात,” डॉ. झोटा यांनी सांगितले.
इनहेलरच्या वापराव्यतिरिक्त, पालक त्यांच्या मुलाच्या आरोग्यासाठी इतर सावधगिरीचे उपाय करू शकतात, असे ते म्हणाले.
“फटाके दाखवताना खिडक्या आणि दरवाजे बंद ठेवल्याने घरातील प्रदूषण कमी होण्यास मदत होते आणि हेपा HEPA फिल्टरसह एअर प्युरिफायर वापरल्याने बहुतेक खराब कण घरातील बाहेर काढले जातील. मुलांना अधिक पाणी पिण्यासाठी प्रोत्साहित करणे उपयुक्त ठरेल कारण ते वायुमार्गातील श्लेष्मा पातळ करते, त्यामुळे श्वास घेणे सोपे होते,” ते पुढे म्हणाले.
पुढील सुरक्षा प्रदान करण्यासाठी, मुलासाठी अनुनासिक रस्ता स्वच्छ ठेवण्यासाठी पालकांनी सलाईन नाकातील फवारण्या वापरणे आवश्यक आहे. याशिवाय, त्वरीत आराम देणारी औषधे आणि हवेच्या गुणवत्तेची पातळी शोधणे आहे जेणेकरुन मुलाला कळेल की बाहेर जाणे केव्हा सुरक्षित आहे.
“मुलाला हवेतील हानिकारक कण गाळण्यासाठी बाहेर काढताना प्रत्येक वेळी नाक आणि तोंड झाकणारे मुखवटे किंवा रुमाल विचारात घेतले पाहिजेत. या सर्वांमुळे सणासुदीच्या काळात लहान मुलांमध्ये दम्याचा भडका होण्याचे प्रमाण रोखण्यात मदत होईल, असे त्यांनी सांगितले.