भारताचा पासपोर्ट हेन्ले इंडेक्समधून ८० व्या स्थानावरून घसरला सिंगापूरने पुन्हा एकदा पटकावत ८० व्या स्थानी विराजमान

हेन्ले पासपोर्ट इंडेक्स २०२५ मध्ये भारताचे स्थान पाच स्थानांनी घसरले आहे, आता ते ८० व्या स्थानावरून ८५ व्या स्थानावर आहे. जगभरातील गंतव्यस्थानांवर व्हिसा-मुक्त प्रवेशाच्या आधारावर पासपोर्टची क्रमवारी लावते.

सिंगापूरने पुन्हा अव्वल स्थान पटकावले आहे, त्याच्या पासपोर्टने २२७ पैकी १९५ गंतव्यस्थानांवर व्हिसा-मुक्त प्रवेश दिला आहे. भारताचा पासपोर्ट आता ५७ देशांमध्ये व्हिसा न घेता प्रवास करण्याची परवानगी देतो.

गेल्या दोन दशकांमध्ये, भारताच्या पासपोर्ट रँकिंगमध्ये लक्षणीय चढ-उतार झाले आहेत. २००६ मध्ये ते ७१ व्या स्थानावर पोहोचले होते परंतु विशेषतः २०१५ ते २०२१ पर्यंत त्यात घट झाली आहे, २०२१ मध्ये लक्षणीय घट ९० व्या स्थानावर आली आहे, कदाचित कोविड-१९ साथीच्या आजाराशी संबंधित जागतिक प्रवास निर्बंधांमुळे. तेव्हापासून, क्रमवारीत हळूहळू सुधारणा होत आहे, २०२४ मध्ये ८० व्या स्थानावर पोहोचली आहे आणि २०२५ मध्ये ८५ व्या स्थानावर पोहोचण्याचा अंदाज आहे.

जपान दुसऱ्या स्थानावर आहे, १९३ ठिकाणी व्हिसा-मुक्त प्रवेश देत आहे, तर फ्रान्स, जर्मनी, इटली, स्पेन, फिनलंड आणि दक्षिण कोरिया तिसऱ्या स्थानावर आहेत, प्रत्येकी १९२ ठिकाणी प्रवेश देत आहे.

हेन्ली पासपोर्ट इंडेक्सने १९९ पासपोर्टना स्थान दिले आहे, ज्यामध्ये इंटरनॅशनल एअर ट्रान्सपोर्ट असोसिएशन (IATA) कडून मिळालेल्या डेटाचा वापर करून व्हिसा-मुक्त प्रवास प्रवेशाचे मूल्यांकन केले आहे.

युएई UAE ने सर्वात मोठी झेप घेतली, १० व्या स्थानावर पोहोचला आणि टॉप १० मध्ये स्थान मिळवणारा तो पहिला अरब देश बनला. १८५ ठिकाणी व्हिसा-मुक्त प्रवेशासह, युएई UAE चा पासपोर्ट २०१५ पासून नाटकीयरित्या सुधारला आहे, जेव्हा त्याने फक्त ७२ ठिकाणी प्रवेश दिला होता.

याउलट, अमेरिका आणि ब्रिटन हे सर्वात मोठे घसरण करणाऱ्या देशांपैकी होते. गेल्या दशकात, २२ पासपोर्टच्या क्रमवारीत घसरण झाली आहे, ज्यामध्ये अमेरिकेने दुसऱ्या क्रमांकावरुन ९ व्या क्रमांकावर घसरण अनुभवली आहे. २०१५ मध्ये एकेकाळी पहिल्या क्रमांकावर असलेला युके आता ५ व्या क्रमांकावर आहे. कॅनडा देखील घसरला आहे, तो ४थ्या क्रमांकावरून ७ व्या क्रमांकावर आहे.

चीनने लक्षणीय प्रगती केली आहे, २०१५ मध्ये ९४ व्या क्रमांकावर होता, २०२५ मध्ये तो ६० व्या क्रमांकावर आहे, ८५ ठिकाणी व्हिसा-मुक्त प्रवेश आहे.

चीन हेन्ली ओपननेस इंडेक्समध्ये देखील वाढला आहे, जो जगभरातील सर्व १९९ देश आणि प्रदेशांना पूर्व व्हिसाशिवाय प्रवेशाची परवानगी असलेल्या राष्ट्रीयत्वांच्या संख्येनुसार क्रमवारी लावतो. गेल्या वर्षभरात चीनने आणखी २९ देशांना व्हिसा-मुक्त प्रवेश दिला आहे आणि आता तो ८० व्या क्रमांकावर आहे, नवीन वर्षाच्या सुरुवातीपासून एकूण ५८ राष्ट्रांना व्हिसा-मुक्त प्रवेश देतो, त्याच्या तुलनेत त्याचा प्रतिस्पर्धी अमेरिका ८४ व्या क्रमांकावर आहे आणि फक्त ४६ इतर देशांना पूर्व व्हिसाशिवाय प्रवेश देतो.